Το Φθινόπωρο του 1827 η Ελληνική Επανάσταση βάδιζε προς εκφυλισμό. Ο Ιμπραήμ κυριαρχούσε σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, ενώ ο τουρκικός στρατός υπό τον Κιουταχή είχε σχεδόν εξαλείψει κάθε επαναστατική εστία στη Ρούμελη και μόνο περιορισμένες θέσεις των Ελλήνων παρέμεναν αλώβητες. Μοναδικοί οπλαρχηγοί που είχαν συνεχίσει τους προηγούμενους μήνες με αποτελεσματικότητα τον Αγώνα ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στον Μοριά και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Η κυβέρνηση της Ύδρας είχε περιέλθει σε αδιέξοδο και αναζητούσε εναγωνίως τρόπους να κρατήσει ζωντανή την ελληνική προσπάθεια για την αποτίναξη τού τουρκικού ζυγού. Στην υπηρεσία της είχαν διορισθεί οι Άγγλοι αξιωματικοί Ρίτσαρντ Τσωρτς και Λόρδος Κόχραν, που είχαν αναλάβει την ηγεσία στρατού και στόλου, αντίστοιχα. Ο ναύαρχος Κόχραν έδωσε εντολή στον πλοίαρχο Άστυγξ να πλεύσει με τη μικρή δύναμή του (στην οποία επικεφαλής ήταν το ατμοκίνητο πλοίο "Καρτερία") προς τον Κορινθιακό, ελπίζοντας να πετύχει την ανακούφιση των επαναστατικών δυνάμεων. Στον κόλπο έπλευσε παράλληλα, στις 09/09/1827 μια μικρότερη ελληνική δύναμη 3 πλεούμενων, υπό τον καπετάνιο Γεώργιο Θωμά, κυβερνήτη του σκάφους «Σωτήρ», ο οποίος έφτασε πρώτος στον κόλπο της Αγκάλης, όπου ναυλοχούσε ο εχθρικός στόλος. Επιχείρησε τότε να τον προσβάλλει ο ίδιος, αλλά συνάντησε κακές καιρικές συνθήκες και υποχρεώθηκε να αποσυρθεί στο Λουτράκι. Ο Άστυγξ, ενήμερος για το συμβάν, επεδίωξε να ενημερώσει τους Έλληνες για την παρουσία του, ώστε να αναληφθεί από κοινού μια επιθετική ενέργεια. Ωστόσο, στις 14/09/1827 αποφάσισε να κινηθεί μόνος, αλλά τα ίδια αίτια όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, τον ανάγκασαν να οπισθοχωρήσει στα ανοικτά, τηρώντας στάση αναμονής. Τελικά, τρεις ημέρες αργότερα, στις 17/09/1827, κατέστη δυνατή η συνένωση της ελληνικής με την αγγλική μοίρα, οπότε εκδηλώθηκε η επίθεση στη δυτική πλευρά του Κόλπου της Αγκάλης, στην περιοχή της Ιτέας, που τότε ονομαζόταν Σκάλα Σαλώνων. Στη ναυμαχία συγκρούστηκαν 9 πλοία των Οθωμανών με 6 πλοία της ελληνοβρετανικής μοίρας. Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις πέτυχαν να κατατροπώσουν τον αντίπαλο τουρκο - αιγυπτιακό στόλο και να αποκτήσουν έτσι τον απόλυτο έλεγχο στη θαλάσσια περιοχή, με δυνατότητα πλήρους έκτοτε επικοινωνίας των επαναστατικών τμημάτων Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας. Επιπρόσθετα, ο Ιμπραήμ αναγκάσθηκε να στραφεί προς το Ναυαρίνο καταπατώντας την ανακωχή που ίσχυε, πράξη η οποία υπήρξε η απαρχή της οριστικής του αποτυχίας να καταστείλει την ελληνική στάση. Οι απώλειες των Τούρκων στην Αγκάλη έφτασαν στο μισό της έμψυχης δύναμής τους, ενώ στον αντίποδα, ελάχιστες ήταν εκείνες της ελληνικής πλευράς. Η Ναυμαχία της Αγκάλης αποτέλεσε τη βασικότερη αιτία για την τελική ήττα των τουρκο - αιγυπτιακών ναυτικών δυνάμεων στο Ναυαρίνο. Στην επέτειο της επιτυχούς ναυμαχίας και συγκεκριμένα την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου, διοργανώνονται σε ανάμνηση του γεγονότος τιμητικές εκδηλώσεις από τη Δημοτική Ενότητα Ιτέας, με παρέλαση μαθητών, θρησκευτικές τελετές, δρώμενα (μουσικοχορευτικές αναπαραστάσεις κ.λπ) και κατάθεση στεφανιών στο Ηρώο.