Η μάχη της Οσνίτσανης (σημερινό Καστανόφυτο) Καστοριάς, αποτελεί μέρος των μαχών της περιόδου του Μακεδονικού Αγώνα. Έλαβε χώρα στις 07/05/1906 μεταξύ ένοπλων ελληνικών, βουλγαρικών και οθωμανικών τμημάτων. Αποτελεί μια από τις πιο γνωστές και σημαντικές μάχες της περιόδου, η οποία αναγνωρίστηκε από την ελληνική Πολιτεία με το ΒΔ 759/1960 (ΦΕΚ 183Α’), το οποίο καθιέρωσε και την τέλεση ετήσιου επίσημου μνημόσυνου «Υπέρ των εν πολέμοις πεσόντων εν Καστανοφύτω Μακεδονομάχων». Στις οχτώμισι ώρες που κράτησε η μάχη, σκοτώθηκαν 24 Έλληνες και τραυματίστηκαν 11. Οι νεκροί κομιτατζήδες είναι 9. Οι Τούρκοι μετρούν βαρύτατες απώλειες: 138 νεκρούς οπλίτες εκ των οποίων 6 αξιωματικοί και 38 τραυματίες. Τουρκικές πηγές αναφέρουν ότι κατά τη μάχη αυτή βλήθηκαν 50 με 55 χιλιάδες φυσίγγια, αριθμός που φανερώνει το πείσμα των αγωνιζομένων και τη σφοδρότητα της σύγκρουσης. Στις 21/05/1906, ήμερα κατά την οποία ιστορείται ότι τελέστηκε, στη γειτονική Δαμασκηνιά, το πρώτο μνημόσυνο των πεσόντων Ελλήνων μαχητών, προΐστατο ο ίδιος ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, ενώ το πλήθος των Καστανοχωριτών που, αθρόα συνέρρευσε λίγες μόνο ημέρες μετά τα τραγικά γεγονότα, αψηφώντας ανοιχτά την τρομοκρατία των αδίστακτων συμμοριών των κομιτατζήδων, για να αποδώσει τιμή και ευγνωμοσύνη στους τάφους των ηρώων, ήταν τόσο πολύ που το προσκύνημα κράτησε έως τις βραδινές ώρες. Η μάχη της Οσνίτσανης δεν ήταν ούτε μάταιη, ούτε ήσσονος σημασίας για την έκβαση του Μακεδονικού Αγώνα. Αντίθετα, καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την έκβασή του τουλάχιστον στον κρίσιμο ορεινό όγκο των Καστανοχωρίων, όπου ο συντονισμός του αγώνα συναντούσε πολλές δυσχέρειες για την ελληνική πλευρά λόγω της γεωγραφικής απομόνωσής τους από το Μοναστήρι και τη Θεσσαλονίκη. Επέτρεψε στα χωριά να ανασάνουν από την ασυδοσία των Βουλγάρων και βοήθησε την ελληνική πλευρά να ανακτήσει τον έλεγχό τους και να αυξήσει την επιρροή της σε αυτά, γεγονός που ο ιστορικός Βασ. Γούναρης αποτιμά ως «στρατηγικό πλεονέκτημα με αναμφίβολη σημασία».