Η εκκλησία της Παναγίας των Καταφυγίων ευρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα νοτίως του Δερβενίου Κορινθίας, επί της οδού που οδηγεί στο ορεινό Σαραντάπηχο. Φθάνοντας στην περιοχή αντικρίζουμε την είσοδο της εκκλησίας, που μας οδηγεί στο Ναό με τις υπόλοιπες ενδιαφέρουσες επεκτάσεις του. Την προσωνυμία της η εκκλησία έχει αποκτήσει από τα Καταφύγια, την περιοχή που οικοδομήθηκε. Στην περιοχή "καταφύγια" και μέσα σε δυσπρόσιτες σπηλιές και σε απόκρημνα βράχια, είχαν καταφύγει οι Ζαχολίτες στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, για να κρυφτούν και να αποφύγουν τους διωγμούς των κατακτητών. Σύμφωνα με την παράδοση, η χρονολογία μετάβασης των ανθρώπων στην περιοχή και η κατασκευή της εκκλησίας άρχισε το 1782. Μέχρι το 1880 στο εξωκλήσι διακονούσε μία μοναχή η οποία το εγκατέλειψε λόγω των δυσκολιών πρόσβασης και διαβίωσης σε αυτό. Αργότερα, οι θρησκευόμενοι κάτοικοι της περιοχής, βλέποντας την ανάγκη που απαιτούσε βελτίωση και ανάδειξη του ιερού αυτού προσκυνήματος, άρχισαν τη βελτίωσή του. Το 1969 σκάλισαν στους βράχους σκαλοπάτια που συνέδεσαν την εκκλησία με τον δημόσιο δρόμο που οδηγεί από το Δερβένι στη Ζάχολη. Το 1983 υδροδοτήθηκε και το 2002 ηλεκτροδοτήθηκε. Από το 1996 και μέχρι σήμερα, την ανακαίνιση, επέκταση, βελτίωση και συντήρηση της Παναγίας Καταφυγιώτισσας έχει αναλάβει ο Γεώργιος Ρούσσος, κάτοικος Άνω Αιγιαλού. Με προσωπική εργασία, με καλαισθησία, με σεβασμό στο περιβάλλον, την ιστορία και την αγιότητα του χώρου, έκτισε μία επιβλητική είσοδο, ανακατασκεύασε το παλιό κελί, δημιούργησε κρυφό σχολειό, αποτύπωσε λαογραφικές στιγμές της περιοχής, συνέδεσε με στοές λαξευμένες στους βράχους όλους τους χώρους που εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες. Η Παναγία των Καταφυγίων εορτάζει στις 23 Αυγούστου. Φωτογραφίες Μπλαδένη Κλέλια Πληροφορίες www.derveni.eu