Το μνημείο αποτελείται από μία μαρμάρινη στήλη τοποθετημένη πάνω σε κυκλικό, μαρμάρινο βάθρο. Στην κορυφή υπάρχει ως επίστεψη μια περικεφαλαία, ενώ στην πρόσοψη είναι εντοιχισμένο ορειχάλκινο ανάγλυφο μετάλλιο το οποίο απεικονίζει τον Περικλή Βαρατάση.

Ο Βαρατάσης ήταν διοικητής της «Λεγεώνας των Ξένων» ή Φιλελλήνων, δυνάμεως 150 ανδρών, από τους οποίους οι 42 ήταν Ιταλοί, ενώ οι υπόλοιποι ανήκαν σε 15 διαφορετικές εθνότητες.

Το μνημείο στήθηκε για να τιμηθούν οι άντρες που σκοτώθηκαν στη μάχη του Δομοκού η οποία διεξήχθη κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897.

Στη μάχη αυτή, που έγινε στις 05/05/1897, ο Ελληνικός Στρατός γνώρισε συντριπτική ήττα.

Ο Βαρατάσης, αξιωματικός του πυροβολικού και απόφοιτος της στρατιωτικής σχολής του Βελγίου, έπεσε ηρωικά μαχόμενος καταδιώκοντας τους Τούρκους για πάνω από τρία χιλιόμετρα προς το Χατζή Εμίρ, στα βουνά της Αγόριανης Δομοκού.

Τάφηκε στη Δρανίστα.

Ο Βαρατάσης υπήρξε στενός φίλος με τον Παύλο Μελά, ο οποίος θέλησε να υπηρετήσει στη μονάδα του φίλου του χωρίς να γίνει δεκτό το αίτημά του.

Ο Παύλος Μελάς επισκέφθηκε τον τάφο του φίλου του. Σε επιστολή του στη γυναίκα του, Ναταλία, αναφέρει πως: «… αφού εχάσαμε δις ή τρις το μονοπάτι που μας είχε πάγει εις την Δρανίσταν, κατόρθωσα ν’ ανεύρω το χωρίον Μασλί εις τους πρόποδας των λόφων του Δομοκού και απ’ εκεί έφτασα εις τα Φάρσαλα στις 8 το πρωί κατάκοπος. Εις Άνω Δρανίσταν είναι θαμμένος ο αγαπητός μας Βαρατάσης».