Τα μεταλλεία αργύρου του Λαυρίου ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Από τα έσοδα των μεταλλείων αυτών δημιουργήθηκε ο ισχυρός αθηναϊκός στόλος που σύντριψε τους Πέρσες στη Σαλαμίνα. Ωστόσο, στην περιοχή υπήρχαν και επιφανειακά μεταλλεύματα αργυρούχου μολύβδου.

Το 1864, ο Ιταλός επιχειρηματίας Ιωάννης Βαπτιστής Σερπιέρι (Serpieri) κάτοχος μεταλλείων στο Κάλιαρι της Σαρδηνίας, όταν διάβασε τις μελέτες του μεταλλειολόγου Ανδρέα Κορδέλλα προς το Ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών, με τις οποίες υποστήριζε επίμονα τη σκοπιμότητα επαναλειτουργίας των μεταλλείων του Λαυρίου, ήρθε το 1863 στην Ελλάδα ως εκπρόσωπος ευρωπαϊκής εταιρείας. Αγόρασε από τη Μονή Πεντέλης και την Κοινότητα Κερατέας κτήματα συνολικής έκτασης 10.791 στρεμμάτων, στα οποία υπήρχαν σωροί σκουριάς από τα αρχαία μεταλλεία και προχώρησε τον Απρίλιο του 1864 στην ίδρυση στο Λαύριο της Ιταλογαλλικής εταιρείας «Roux- Serpieri- Fressynet C.E.».

Η εταιρεία άρχισε το 1865 να παράγει στην Καμάριζα αργυρούχο μόλυβδο, τον οποίο από το 1869 μετέφερε με τον πρώτο σιδηρόδρομο που κατασκευάσθηκε στην περιοχή. Η Καμάριζα (από τις καμάρες των μεταλλευτικών στοών) βρίσκεται στα βορειοδυτικά του Λαυρίου, σε απόσταση 5 χμ. και σήμερα ονομάζεται Άγιος Κωνσταντίνος.

Στην περιοχή όμως υπήρχαν και σωροί μεταλλούχων απορριμμάτων (εκβολάδων), επί των οποίων η εταιρεία δεν είχε δικαίωμα εκμετάλλευσης, αν και η ίδια επέμενε ότι είχε. Έτσι σύντομα η εταιρεία ήρθε σε ρήξη για την εκμετάλλευση των εκβολάδων με την ελληνική κυβέρνηση, η οποία υποστήριζε ότι οι σκουριές ανήκουν στην κυριότητα τού Ελληνικού Κράτους, διότι ως προϊόντα ανθρώπινης εργασίας δεν εντάσσονται στον νόμο "περί μεταλλείων", ο οποίος διαλάμβανε μόνο τα περί φυσικών μεταλλείων (Λαυρεωτικό ζήτημα).

Ο ελληνικός τύπος μάλιστα, υπερβάλλοντας, υπολόγιζε ότι η αξία των εκβολάδων ήταν τεράστια και θα μπορούσε να επιλύσει το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας. Συνήθως ο τύπος βρίσκει τη λύση για την επίλυση του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας. Σύγχρονο ανάλογο οι υδρογονάνθακες!

Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου ψήφισε τότε νόμο με τον οποίο κρατικοποιούσε τις εκβολάδες, προκαλώντας την αντίδραση της εταιρίας, αλλά και της Γαλλίας και της Ιταλίας, την μεσολάβηση των οποίων απαίτησε η εταιρία, ζητώντας μάλιστα και αποζημίωση από το ελληνικό δημόσιο, ύψους 15 εκ. δραχμών, ποσού τεράστιου για την εποχή.

Αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν η πτώση της κυβέρνησης Κουμουνδούρου, αλλά και των κυβερνήσεων Ζαΐμη και Βούλγαρη που τη διαδέχτηκαν. Σχηματίστηκε τότε κυβέρνηση υπό τον Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, ο οποίος και είχε ανακινήσει πρώτος το θέμα των εκβολάδων. Ο Δεληγιώργης απαίτησε από την εταιρία να προσέλθει ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων για την επίλυση της διαφοράς.

Όμως, οι οικονομικοί και πολιτικοί συσχετισμοί είναι αδυσώπητοι. Στις 05/07/1872 οι πρέσβεις της Ιταλίας και της Γαλλίας επιδίδουν διακοίνωση στην Ελληνική κυβέρνηση για την προστασία των συμφερόντων της Ιταλογαλλικής εταιρείας. Στις 08/07/1872 ο πρωθυπουργός Ε. Δεληγεώργης απαντά αρνητικά.

Η συμβουλευτική πίεση της Ρωσίας, Αγγλίας, Αυστρίας για να δεχθεί η Ελλάδα ξένη διαιτησία απορρίφθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση ως αρχή ετεροδικίας. Τόσο ο Δεληγιώργης, όσο και ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, δεν υπέκυψαν αρχικά στις πιέσεις. Ωστόσο, ο ασφυκτικός κλοιός που φτάνει μέχρι την απειλή για άμεση επέμβαση τριών γαλλικών πλοίων που θα επέβαλαν έτσι ή αλλιώς τη θέληση της ξένης εταιρείας με τα τηλεβόλα, αναγκάζει την Ελλάδα να δεχθεί τελικά έναν υποτελή συμβιβασμό.

Το 1873 η «Roux - Serpieri - Fressynet C.E.» εξαγοράζεται από τον εκπρόσωπο της «Τράπεζας Κωνσταντινουπόλεως» Ανδρέα Συγγρό αντί 11.500.000 φράγκων, και μετονομάζεται σε «Εταιρεία των Μεταλλουργείων Λαυρίου», χωρίς ωστόσο να αφαιρούνται τα πρωτεία, η κυριαρχική θέση στην εκμετάλλευση των μεταλλείων του Λαυρίου απ' τον Serpieri, ο οποίος ιδρύει το 1876 την Γαλλική «Compagnie Francaise des Mines du Laurium» (C.F.M.L), στη θέση Κυπριανός, κοντά στην Καμάριζα.

Η εξαγορά προκάλεσε απίστευτη άνοδο της τιμής της μετοχής της νέας εταιρίας, η οποία όμως δεν στηρίζονταν στην πραγματικότητα, αφού τελικά τα έσοδα από τις εκβολάδες δεν ήταν τα αναμενόμενα. Έτσι η μετοχή κατέρρευσε, οδηγώντας σε οικονομική καταστροφή την πλειοψηφία των μετόχων.

Η περιορισμένη οικονομική προοπτική της Ελληνικής εταιρείας καθορίσθηκε από το γεγονός ότι επεξεργάσθηκε μόνο τις σκουριές και τις εκβολάδες και εκμεταλλεύθηκε μικρής αξίας μεταλλεία.

Η εξάντληση των σκουριών και των εκβολάδων σήμαινε και την εξάντληση της εταιρείας, ενώ η Γαλλική εταιρεία είχε κατορθώσει να της παραχωρηθεί σχεδόν όλο το υπέδαφος της Λαυρεωτικής. Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο, το 1917 η Ελληνική εταιρεία αναγκάστηκε να κλείσει, το 1930 δε εκποίησε τις εγκαταστάσεις της. Αντίθετα με τη Γαλλική που λειτούργησε με λαυρεωτικά μεταλλεύματα μέχρι το 1982, όταν ενοικίασε τις εγκαταστάσεις της στην κρατική «Ελληνική Μεταλλευτική Μεταλλουργική Εταιρία Λαυρίου» (ΕΜΜΕΛ) η οποία τελικά έκλεισε το 1989.

Πηγή: www.eranet.gr & www.history-point.gr