Προτομές Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγέλη και Γεώργιου Τσόντου (Καπετάν Βάρδα) 

Πλατεία Αγίας Σοφίας 

Ο Μητροπολίτης Καστορίας Γερμανός Καραβαγγέλης είναι ένας από τους διαπρεπέστερους Ιεράρχες του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Γεννήθηκε το 1866 στην Στύψη της Λέσβου. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπό τη φωτισμένη προσωπικότητα του Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ’ διείδε τον κίνδυνο για τη Μακεδονία και στελέχωσε τις Μητροπόλεις με εξαίρετους Μητροπολίτες, όπως αυτήν της Καστοριάς με τον Γερμανό Καραβαγγέλη. Οι Βούλγαροι εκείνη την εποχή πίεζαν έντονα και δολοφονούσαν τους Μακεδόνες κατοίκους της Ορεστίδας. Ο Μητροπολίτης Γερμανός για να αντιμετωπίσει την ανθελληνική τους δράση περιόδευε συνεχώς στην επαρχία του και εμψύχωνε τους Έλληνες κατοίκους της. Βοηθούσε τους Μακεδονομάχους και δημιουργούσε ένοπλα σώματα αυτοάμυνας σε κάθε χωριό. Υπήρξε πρωτεργάτης και πρωταγωνιστής στον Μακεδονικό Αγώνα. Αυτή του την δράση οι Βούλγαροι δεν του την συγχώρεσαν ποτέ. Το Βουλγαρικό κομιτάτο προσπάθησε να τον δολοφονήσει, ευτυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Για τον ίδιο λόγο αντέδρασαν και οι Τούρκοι, που πίεσαν με τη σειρά τους το Πατριαρχείο και πέτυχαν την ανάκλησή του στην Κωνσταντινούπολη. Ακολούθως (1908) τοποθετήθηκε στον επισκοπικό θρόνο της Αμάσειας του Πόντου. Το 1923 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Ιωαννίνων και το 1924 Έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Βιέννη, όπου και απεβίωσε το 1935. 

=========== 

Ο Γεώργιος Τσόντος (καπετάν Βάρδας), γεννήθηκε στο χωριό Ασκύφου της επαρχίας Σφακίων το 1871. Το 1893 αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού. Έλαβε μέρος στην Κρητική Επανάσταση του 1897-1898 καθώς και στον Μακεδονικό αγώνα. Στη Μακεδονία, μαζί με Κρήτες εθελοντές, έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις στις περιοχές Κορεστίων – Καστοριάς - Φλώρινας - Μοναστηρακίου, με το ψευδώνυμο καπετάν Βάρδας. Βαρύνεται με την κατηγορία της εκτέλεσης του Καστοριανού οπλαρχηγού Αριστείδη Μαργαρίτη. Συμμετείχε ως λοχαγός, στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913). Το 1914 παραιτήθηκε από το στράτευμα για να προσφύγει στην Βόρεια Ήπειρο, όπου τέθηκε υπό τις διαταγές της εκεί προσωρινής κυβέρνησης της αυτόνομης Ηπείρου. Τέθηκε υπεύθυνος του τομέα Κορυτσάς μέχρι και τον Οκτώβριο του 1914. Στην περίοδο του Εθνικού διχασμού τέθηκε στο πλευρό των φιλοβασιλικών κύκλων με αποτέλεσμα να αποταχθεί από το στράτευμα. Επανήλθε το 1920 και διετέλεσε το επόμενο έτος διοικητής της Σχολής Ευελπίδων. Απομακρύνθηκε για δεύτερη φορά μετά την επικράτηση του κινήματος της 11/09/1922, ενώ επανήλθε πάλι σε περιορισμένο βαθμό το 1927 και πλήρως το 1935. Ο Γεώργιος Τσόντος έφτασε μέχρι του βαθμού του Αντιστρατήγου, ενώ άφησε πλούσιο αρχείο με δικά του απομνημονεύματα, το οποίο χρησίμευσε σε διάφορες ιστορικές μελέτες αργότερα. Το 1932 εξελέγη βουλευτής Φλωρίνης και το 1933 Καστοριάς.