Περιφέρεια:
Περιφερειακή Ενότητα:
Δήμος:
Θέση:
Τι αφορά:
Θέμα:
Κωδικός:
Φωτογραφίες:
ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΓΡΕΒΕΝΩΝ
ΓΡΕΒΕΝΩΝ
ΑΒΔΕΛΛΑ
ΠΡΟΤΟΜΕΣ ΑΔΕΛΦΩΝ ΜΑΝΑΚΙΑ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ
0865
ΝΤΑΣΙΟΣ ΤΑΚΗΣ
Προτομές των Γιάννη και Μίλτου
Μανάκια Αβδέλλα Γρεβενών
Οι Αδελφοί Μανάκια, ο Ιωάννης (Γιάννης) (1878 – 1954) και ο Μιλτιάδης (Μίλτος) (1882 – 1964) είναι οι πρωτοπόροι κινηματογραφιστές στα Βαλκάνια. Γεννήθηκαν στην Αβδέλλα Γρεβενών το 1878 και 1882, αντίστοιχα. Σε αντίθεση με τον Μίλτο που έζησε στην Αβδέλλα, ο Γιάννης φοίτησε στο γυμνάσιο του Μοναστηρίου για να πάρει το δίπλωμα του δασκάλου και του ζωγράφου. Το 1898 ο Γιάννης άνοιξε φωτογραφικό στούντιο στα Ιωάννινα, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως καθηγητής καλλιγραφίας και ζωγραφικής σε σχολείο. Αργότερα ο Μίλτος μαζί με τη βοήθεια του αδελφού του έγινε φωτογράφος και στη συνέχεια κινηματογραφιστής. Το 1904 οι αδελφοί Μανάκια μετακομίζουν στο Μοναστήρι, το οποίο την εποχή εκείνη ήταν κέντρο πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων στα Βαλκάνια. Το 1905 αγοράζουν από το Λονδίνο μια κινηματογραφική μηχανή “Urban Bioscope” και αρχίζουν να κινηματογραφούν διάφορα θέματα καθημερινής ζωής. Έτσι, το 1905 οι Μανάκηδες γύρισαν την πρώτη κινηματογραφική ταινία τεκμηρίωσης στα Βαλκάνια με πρωταγωνίστρια την γιαγιά τους κυρά-Λουκία Μανάκη η οποία έγνεθε μαλλί και ύφαινε στον αργαλειό. Το 1905 ανοίγουν το διάσημο "Ατελιέ καλλιτεχνικής φωτογραφίας" του Μοναστηρίου. Το 1906 μετά από πρόσκληση του Βασιλιά Καρόλου I, λαμβάνουν μέρος σε μια διεθνή φωτογραφική έκθεση στα Σινάϊα της Ρουμανίας όπου κερδίζουν το Χρυσό Μετάλλιο. Το 1911 γίνονται οι φωτογράφοι του Οθωμανού Σουλτάνου και το 1929 του Σέρβου Βασιλιά Αλέξανδρου Α΄ Καραγιώργεβιτς. Επιδόθηκαν σε διάφορες μαγνητοσκοπήσεις υπό μορφή ντοκιμαντέρ. Τα θέματά τους περιλάμβαναν κυρίως καθημερινές ασχολίες, αλλά και αγωνιστές (από την Ελληνο-Βουλγαρο-Οθωμανική διαπάλη στη Μακεδονία, έως τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) και κρατούμενους. Κινηματογράφησαν επίσης γεγονότα όπως η επανάσταση των Νεότουρκων (1908), και η επίσκεψη του Σουλτάνου Μεχμέτ Ε΄ στο Μοναστήρι. Από το 1921, διατηρούσαν κινηματογράφο, στην πόλη του Μοναστηρίου, που όμως το 1939 κάηκε σε πυρκαγιά. Το 1941, ο Μίλτος εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Λίγο πριν τον θάνατό του, ο Μίλτος χάρισε όλες τις φωτογραφίες του στο Κρατικό Αρχείο των Σκοπίων, το οποίο έλαβε 17.854 φωτογραφίες και 2.000 μέτρα ανεμφάνιστου κινηματογραφικού φιλμ, το οποίο εμφάνισε και το μετέφερε για να διασωθεί σε φιλμ 35mm (1955) και σήμερα βρίσκεται στην Ταινιοθήκη στα Σκόπια. Ένα μικρό αρχείο, διαθέτουν το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και η ΕΡΤ.

